Το 2024 θα μας αποχαιρετήσει με ένα ακόμα σπάνιο αστρονομικό γεγονός, που θα λάβει χώρα στον νυχτερινό ουρανό στις 30-31 Δεκεμβρίου. Ο λόγος για την σπάνια Μαύρη Σελήνη, που θα δούμε στη λήξη του έτους.
Οι περισσότεροι έχουν ακούσει για το Μπλε Φεγγάρι, ένα πολύ πιο γνωστό φαινόμενο, που διαφέρει από τη Μαύρη Σελήνη, όμως είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για την κατανόηση της Σελήνης και της συμπεριφοράς της.
Το Μπλε Φεγγάρι πήρε το όνομά του από την έκδοση του 1937 του Maine Farmer’s Almanac, μπορεί να συμβεί σε δύο περιπτώσεις. Είναι είτε η τρίτη πανσέληνος σε μια εποχή με τέσσερις πανσελήνους (οι εποχές συνήθως έχουν μόνο τρεις πανσελήνους), είτε η δεύτερη πανσέληνος σε ένα μήνα.
Είναι ενδιαφέρον ότι αυτός ο δεύτερος ορισμός είναι ο πιο δημοφιλής, αλλά στην πραγματικότητα βασίζεται σε μια παρεξήγηση . Σε ένα άρθρο του 1946 που γράφτηκε για το περιοδικό Sky and Telescope, ο James Hugh Pruett ανέφερε λανθασμένα το Blue Moon ως το δεύτερο φεγγάρι του ίδιου μήνα. Αν και το έκανε λάθος, η ιδέα έχει κολλήσει από τότε.
Το πρόβλημα με αυτή την εξήγηση είναι πως και τα Μαύρα Φεγγάρια έχουν επίσης δύο ορισμούς, που λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο. Η διαφορά είναι πως η Μαύρη Σελήνη αντί να βασίζεται στον αριθμό των πανσελήνων σε μια δεδομένη περίοδο, βασίζεται στον αριθμό των νέων φεγγαριών. Έτσι, είναι είτε η τρίτη νέα Σελήνη σε μια σεζόν με τέσσερα νέα Φεγγάρια (όπως ακριβώς και το Μπλε αντίστοιχό της) είτε είναι η δεύτερη νέα Σελήνη σε έναν μόνο μήνα.
Η επερχόμενη Μαύρη Σελήνη θα είναι ένα παράδειγμα του δεύτερου ορισμού και θα συμβεί στις 31Δεκεμβρίου για την Ευρώπη, Αφρική και Ασία. Τα μαύρα φεγγάρια είναι σπάνια, αλλά αυτό που ορίζεται σαν το δεύτερο νέο φεγγάρι ενός μήνα, είναι πιο συνηθισμένο, καθώς συμβαίνει κάθε 29 μήνες. Το τελευταίο συνέβη στις 19 Μαΐου του 2023.
Δυστυχώς, όσο σπάνιο κι αν είναι αυτό το είδος αστρονομικών γεγονότων, δεν είναι πραγματικά ορατό στον ουρανό μας. Όπως με κάθε νέα Σελήνη, μια Μαύρη Σελήνη εμφανίζεται όταν η Σελήνη βρίσκεται σχεδόν μεταξύ της Γης και του Ήλιου, καθιστώντας δύσκολη την ορατότητα επειδή η πλευρά που φωτίζεται από τον Ήλιο είναι στραμμένη μακριά από τη Γη. Ωστόσο, η απουσία της Σελήνης στον νυχτερινό ουρανό μπορεί επίσης να την καταστήσει ιδανική στιγμή για να κάνετε πιο γενική αστρονομία, καθώς υπάρχει λιγότερο φως για να μπει εμπόδιο.
Πολύ ορατή όμως είναι η Μπλε Σελήνη και η επόμενη φορά που θα έχουμε δύο Πανσελήνους τον ίδιο μήνα θα είναι στις 31 Μαΐου του 2026, με την επόμενη να ακολουθεί στις 20 Μαΐου του 2027.
Αν μας κάνει καλό καιρό στις 31 Δεκεμβρίου και μπορούμε να πάρουμε τα πόδια μας από τα τραπέζια των εορτών, θα είναι από τις καλύτερες συνθήκες για αστροφωτογραφία, αν φυσικά είμαστε κάπου εκτός πόλης, χωρίς φωτορίπανση.
